Część substancji czynnych działa w obszarze warstwy rogowej naskórka, neutralizując wolne rodniki, modyfikując właściwości barierowe (np. ceramidy) lub zwiększając poziom nawilżenia (np. gliceryna). Inne związki docierają do głębszych partii naskórka, gdzie wykazują aktywność przeciwrodnikową i pełnią funkcje ochronne. Wreszcie, we współczesnych produktach kosmetycznych stosuje się cały szereg substancji wpływających bezpośrednio na kluczowe dla funkcjonowania skóry procesy. Do związków takich należą m.in. retinol, flawonoidy, hydroksyprolina, pochodne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i wiele, wiele innych substancji o bardzo zróżnicowanej budowie i właściwościach biochemicznych.

Warto jednak zawsze pamiętać, że działanie tych związków określone podczas badań in vitro nie zawsze pokrywa się z ich aktywnością wewnątrz żywego organizmu. Czynnikiem, który w dużej mierze determinuje działanie substancji czynnych w skórze, jest ich zdolność do penetracji naskórka. Wiadomo bowiem, że warstwa rogowa naskórka (stratum corneum) stanowi doskonałą barierę dla wielu substancji chemicznych, uniemożliwiając lub znacznie ograniczając ich możliwość do wniknięcia w skórę, a tym samym pozbawiając ich możliwości dotarcia do spodziewanego obszaru działania. Należy więc pamiętać, że spektakularne własności substancji czynnych, obserwowane często podczas badań in vitro, nie zawsze mogą być wykorzystane w warunkach in vivo z bardzo prostej przyczyny – dana substancja nie jest w stanie pokonać bariery, jaką stanowi warstwa rogowa, bądź pokonuje ją w niewielkim stopniu. Czynnikiem wpływającym na szybkość transportu przeznaskórkowego substancji czynnych jest również obecność innych składników kosmetyku, które mogą na ten proces wpływać promująco bądź hamująco.

Substancje czynne stosowane w kremach to m.in. witaminy, związki o działaniu nawilżającym, alfa-hydroksykwasy, substancje czynne pochodzenia roślinnego i wiele, wiele innych. Ze względu szerokość tematu, ogrom i zróżnicowanie składników czynnych stosowanych w produktach kosmetycznych w artykule niniejszym skoncentruję się na jednej grupie – witaminach.

Witaminy

Witaminy i ich pochodne, ze względu na swoje własności biochemiczne, stanowią bardzo istotną grupę składników czynnych stosowanych w produktach kosmetycznych. Są to substancje, które w niskich stężeniach wykazują wyjątkowo wysoką aktywność biochemiczną typu katalitycznego. Wpływają one na aktywność enzymów, które z kolei biorą udział w przemianach metabolicznych białek, węglowodanów i lipidów. Bez przesady można więc stwierdzić, że witaminy są związkami, których obecność jest kluczowa dla odpowiedniego funkcjonowania wielu organów ciała, w tym także skóry.

Cały artykuł przeczytasz w wydaniu 6/2018 magazynu Przemysł Farmaceutyczny