Kwestie prawne związane z opakowaniem kosmetyków reguluje ustawa o kosmetykach z dnia 30 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 42, poz. 473; zwana dalej: ustawą kosmetyczną). Ustawa ta stanowi, że producent jest zobowiązany do wyszczególnienia na opakowaniu wszystkich składników produktu. Informacje te mają bardzo istotne znaczenie dla zdrowia konsumentów, a zwłaszcza tych, którzy są alergikami. Zidentyfikowanie czynnika alergizującego pozwala bowiem na zrezygnowanie ze stosowania określonego kosmetyku. Wyjątkowo, w przypadku tajemnicy handlowej, producent może pominąć na liście maksymalnie dwie nazwy składników. Zawsze musi jednak wymienić nazwę składników zapachowych wywołujących reakcje alergiczne.

Podstawowe wymogi
    Zgodnie z art. 6 ustawy o kosmetykach opakowania jednostkowe powinny być oznakowane w sposób widoczny i czytelny metodą uniemożliwiającą łatwe usunięcie oznakowania. Oznakowanie opakowania jednostkowego kosmetyku umieszczone na pojemniku i opakowaniu jednostkowym zewnętrznym, tj. etykieta kosmetyku powinna zawierać następujące dane:
• nazwę handlową kosmetyku;
• informacje o producencie, w tym:
- imię i nazwisko lub nazwę,
- adres,
- nazwę państwa, jeżeli kosmetyk jest produkowany poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i państw członkowskich Unii Europejskiej.
Informacje te mogą być skrócone pod warunkiem, że umożliwiają identyfi kację producenta;
• ilość nominalną kosmetyku w opakowaniu w jednostkach masy lub objętości w momencie pakowania, z wyjątkiem oznakowania:
- opakowań zawierających mniej niż 5 gramów lub 5 mililitrów,
- bezpłatnych próbek i opakowań jednorazowego użytku,
- stosowanych zwyczajowo opakowań zbiorczych, na których nie podaje się masy i objętości, jeżeli informacje te znajdują się na opakowaniach jednostkowych umieszczonych w tych opakowaniach zbiorczych; przy czym opakowania zbiorcze muszą zawierać czytelną informację o ilości opakowań jednostkowych, chyba że ich liczba jest dobrze widoczna z zewnątrz lub wyroby są sprzedawane pojedynczo.
• termin trwałości, do którego kosmetyk, przechowywany we wskazanych przez producenta warunkach zachowuje w pełni swoje właściwości i odpowiada wymaganiom określonym w ustawie kosmetycznej, określony zwrotem “najlepiej zużyć przed końcem” i następującym po nim oznaczeniem odpowiednio miesiąca i roku lub dnia, miesiąca i roku albo informacją o miejscu umieszczenia tego terminu na opakowaniu;
• szczególne ostrzeżenia przy stosowaniu kosmetyku, jeżeli jest on przeznaczony do stosowania w ramach wykonywanego zawodu zgodnie z jego przeznaczeniem
- dodatkowo inne konieczne ostrzeżenia;
• numer partii lub inne dane pozwalające na identyfikację partii kosmetyku;
• funkcję kosmetyku, jeżeli nie wynika ona jednoznacznie z jego prezentacji;
• wykaz składników określonych zgodnie z nazwami przyjętymi w Międzynarodowym Nazewnictwie Składników Kosmetycznych (INCI), poprzedzony wyrazem “składniki” lub “ingredients”, obejmujący:
- składniki w malejącym porządku według masy w momencie ich dodawania, przy czym składniki w stężeniach poniżej 1% mogą być wymienione w dowolnej kolejności, po składnikach w stężeniach większych niż 1%,
- kompozycje zapachowe i aromatyczne określone wyrazem “zapach” lub “aromat”, lub ich odpowiednimi nazwami przyjętymi w INCI. Należy tu uwzględnić występujące w nich substancje, które zostały umieszczone na liście substancji dozwolonych do stosowania w kosmetykach wyłącznie w ograniczonych ilościach, zakresie i warunkach stosowania. Substancje te muszą być wymienione niezależnie od funkcji, jaką pełnią w kosmetyku,
- numery barwników, które mogą być wymieniane po innych składnikach w dowolnej kolejności, zgodnie z ich numerami określonymi w liście barwników dozwolonych do stosowania w kosmetykach; w przypadku kosmetyków sprzedawanych w wielu odcieniach kolorów jest dopuszczalne wymienienie wszystkich barwników po oznaczeniu znakiem graficznym “+/-”.

Wykaz składników
    Wykaz składników to informacja, którą należy bezwzględnie umieścić na opakowaniu. Podana lista składników powinna być poprzedzona słowem „składniki” lub „ingredients”. Skład kosmetyku opisuje się według międzynarodowego nazewnictwa składników kosmetycznych – INCI.
    Składniki umieszcza się w malejącym porządku według masy w momencie ich dodawania. Obowiązują tu jednak pewne wyjątki. Mianowicie, składniki użyte w stężeniach poniżej 1% wymieniane są w dowolnej kolejności. Po składnikach w stężeniach większych niż 1%, tzn. składnik, który występuje w kosmetyku w największym stężeniu jest wymieniony jako pierwszy, np. Aqua. Kompozycje zapachowe określa się wyrazem „Parfum” lub „Aroma”.
    Barwniki wymieniane są najczęściej po innych składnikach w dowolnej kolejności, zgodnie z ich numerami CI (Color Index). W przypadku kosmetyków sprzedawanych w wielu odcieniach kolorów najczęściej wymienia się wszystkie barwniki, po oznaczeniu znakiem graficznym „+/-”. Symbol „ +/-” oznacza, że kosmetyk może zawierać substancje wymienione po tym znaku.
    W składzie kosmetyku wymienia się także tzw. potencjalne alergeny, czyli 26 składników kompozycji zapachowych, które u osób szczególnie wrażliwych mogą wywoływać uczulenia.

Znaczenie symboli

„Ręka na książce”
    Symbol „ręki na książce” jest obowiązkowy tylko w niektórych przypadkach. Stosuje się go wyłącznie na opakowaniach kosmetyków. Symbol ten oznacza, że na dołączonej do kosmetyku ulotce, taśmie lub kartce zawarte są przez producenta dodatkowe, ważne informacje. Symbol stosowany jest najczęściej, gdy na opakowaniach wewnętrznym i zewnętrznym brakuje miejsca na umieszczenie wszystkich ważnych informacji.

    Natomiast, jeśli na ulotce znajdują się jakieś informacje, które są obowiązkowe, ale nie mieszczą się na opakowaniu, umieszczenie tego symbolu jest obowiązkowe.

PAO
    Symbol PAO – Period After Opening jest obowiązkowy tylko w niektórych przypadkach. Stosuje się go wyłącznie na opakowaniach kosmetyków. Jest też nazywany symbolem otwartego słoiczka. Dodatkowo na słoiczku lub pod nim podaje się cyfrę, która oznacza liczbę miesięcy (np. 6M, 9M, 24M). Symbol PAO oznacza czas po otwarciu opakowania, w jakim produkt może być bezpiecznie stosowany. Umieszcza się go najczęściej na opakowaniach kosmetyków o trwałości powyżej 30 miesięcy. Wówczas producent może nie umieszczać terminu trwałości, ale musi umieścić PAO. Symbol ten może również występować na kosmetyku o trwałości poniżej 30 miesięcy, wówczas na opakowaniu występują dwa oznaczenia: PAO i termin trwałości.

    Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej na pewnych produktach nie stosuje się ani terminu trwałość, ani PAO. Dotyczy to m.in. kosmetyków w opakowaniach jednorazowego zastosowania, produktów opakowanych w pojemniki, w których masa produktu nie ma kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym (np. wyroby aerozolowe) oraz produktów, w przypadku których nie zachodzi ryzyko pogorszenia się ich jakości i bezpieczeństwa.
    Stosowanie znaku PAO ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa użycia kosmetyku. Nowoczesne metody produkcji o wysokim rygorze czystości produkcji oraz nowoczesne systemy konserwujące i opakowania pozwalają na produkcję kosmetyków, które zachowują trwałość przez długi czas, bywa że dłużej niż 3 lata. Jednak w czasie użycia kosmetyk jest narażany na kontakt z otoczeniem, w tym mikroorganizmami pochodzącymi ze skóry. Dlatego trwałość kosmetyku w czasie użycia jest znacznie krótsza, niż gdy produkt stoi zamknięty na półce.

Zgodność z obowiązującym ustawodawstwem
    Jest to symbol obowiązkowy na wyrobach aerozolowych. Występuje nie tylko na kosmetykach i oznacza zgodność z obowiązującym ustawodawstwem.

Produkt łatwopalny
    Znak ten jest obowiązkowo stosowany na opakowaniach wyrobów aerozolowych. Występuje nie tylko na kosmetykach. Wymagany jest dla wszystkich produktów łatwopalnych oraz dla wyrobów aerozolowych. Produkty skrajnie łatwopalne oznacza się dodatkowo oznaczeniem „F+”.

Całkowita pojemność opakowania
    Symbol ten jest obowiązkowy na opakowaniach aerozoli, nie tylko kosmetycznych. Stosuje się go przede wszystkim na lakierach do włosów i dezodorantach. Oznacza całkowitą pojemność opakowania podaną w mililitrach.

Podstawa prawna

1. Ustawa o kosmetykach z dnia 30 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 42, poz. 473),
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie określenia informacji, jakie powinien zawierać wniosek o wyrażenie zgody na nieujawnianie na opakowaniu jednostkowym nazwy składnika kosmetyku oraz wzoru tego wniosku z dnia 24 maja 2002 r. (Dz. U. Nr 69, poz. 644).

Autor: Katarzyna Czajkowska-Matosiuk

Artykuł został opublikowany w magazynie "Przemysł Kosmetyczny" nr 3/2011

Źródło fot.: www.sxc.hu